Niestety, mam poczucie, że z poziomu szczegółu, tzn. konkretnych ćwiczeń, instrukcji, interwencji, modeli działania czy projektowania doświadczenia nie dowiedziałem się zbyt wiele. Prelegenci, mimo generalnie wykorzystania aktywnych metod podczas sesji grupowych, rzadko wskazywali na konkretne rozwiązania albo prezentowali dość powszechnie znane, takie jak np. grupowe przygotowanie idealnej kanapki – z jednej strony jest to niemożliwe i wskazuje na konieczność radzenia sobie z potencjalną frustracją, z drugiej podkreśla wagę poświęcenia dla drugiej osoby (wszak, jeżeli ktoś jest uczulony na orzechy, to, jak bardzo byśmy nie kochali masła orzechowego, to nie posmarujemy nim kanapki) bądź akceptacji mniejszej przyjemności dla grupowego powodzenia (w porządku, odpuszczam szynkę, mortadela też jest smaczna).

Narracja jest wszystkim

Ciągłym zdziwieniem jest dla mnie wrodzona wręcz zdolność prelegentów do… opowiadania! Żarty wypadają naturalnie i śmiesznie, trema nie zatrzymuje końcówek słów na sztywnym języku, a wielkie słowa brzmią jak silne przekonania, a nie patetycznie śmieszne kazania. Nie chcę generalizować, ale od jakiegoś czasu zastawiam się, czy to dar, wrodzona właściwość genów, konstrukcja systemu edukacji czy wszechobecny stroytelling czyni z Amerykanów świetnych mówców. Można było to usłyszeć u Tima Shrivera, jednego z założycieli CASEL, gdy mówił, dlaczego ważne jest dla przyszłości jego wnuka, że jest tutaj, na konferencji, zamiast bawić się z nim gdzieś w domku nad morzem (jestem przekonany, że gdybym próbował powiedzieć coś podobnego, wywołałbym w najlepszym przypadku sprzeciw, że trudno dbać o nie-bliskich innych, gdy się nie dba o najbliższych, albo po prostu zażenowanie ciężkim i nietrafnym wtrętem z życia prywatnego). Można było usłyszeć u Aaliyah Samuel, szefowej CASEL, gdy mówiła o swoich korzeniach, sąsiedztwie i karierze jako kobiety i czarnej Amerykanki. Nawet przedstawiciel stowarzyszenia skupiającego nauczycieli matematyki wypadał zgrabnie i ciekawie, mówiąc o swoim przedmiocie przed prawie dwutysięczną widownią, bez żadnych oznak stresu.

To, że narracja jest wszystkim kolejny raz przekonałem się podczas prelekcji „gwiazdy” konferencji, jaką bez wątpienia jest Marc Brackett. Autor bestsellera „Pozwól sobie na uczucia”, szef Centrum Inteligencji Emocjonalnej Uniwersytetu Yale, biały, uprzywilejowany i świadomy tego Żyd z niełatwym dzieciństwem, które stało się również podstawą jego badawczych poszukiwań. Jego wykład (wraz z Dawn Brooks DeCosta) zgromadził kilkusetosobową widownię i był rzeczywiście prawdziwym show. Brackett bardzo zgrabnie łączył wątki ze swojego życia prywatnego z przykładami stosowania jego programu edukacji emocjonalnej ze szkół z całego świata. Były filmiki nagrane przez młodzież, był rap o emocjach i angielski geek, chłopak odrzucony przez innych, który po spotkaniu z Brackettem zaczął pisać poezję i jest w tym naprawdę dobry. Do tego całość wystąpienia uwzględniała metody aktywne, takie jak krótkie ćwiczenia i rozmowy w grupach czy próbę wyobrażenia sobie, jak chcemy, by wyglądała edukacja za 20 lat (oczywiście siedząc wygodnie z zamkniętymi oczami). Nie dane nam było przeanalizować dogłębnie założeń rozwiniętego przez niego i jego zespół programu pn. Ruler. Oczywiście – to produkt komercyjny i objęty prawami rynku. Ale dość powszechnie znany, promowany i dyskutowany (aż się obawiam, że  poza nim nie ma nic więcej…) jest jego element – barometr nastroju (Mood Meter). Punkt styku kolorowych kwadratów jest punktem zero. Na osiach x i y odpowiednio można zaznaczać, w jakim natężeniu odczuwamy przyjemność i energię. Młodsze dzieci mogą po prostu określać się kolorami – jestem dzisiaj „czerwony” (co oznacza, że dominuje nieprzyjemny nastrój z dużą dawką energii) albo „zielony” (czyli nastrój przyjemny i mało energetyczny). Wraz z rozwojem, dzieci i młodzież mogą bardziej niuansować swoje stany emocjonalne, by docelowo określać je nazwami emocji i stanów mentalnych. Brackett promuje zastosowanie barometru jako codziennej, wręcz rutynowej czynności, która ma zwrócić uwagę na istotność odczuwanych emocji, uczyć ich rozpoznawania, zwracania na nie uwagi i nazywania. W kolejnych zaś krokach – komunikowania i samoregulacji. Szkoły uczestniczące w programie Ruler same tworzą swoje barometry np. jako graffiti na szkolnym podwórku czy wycinanka zawieszona w klasie. Narzędzie wydaje się być bardzo proste, ale trudno mu odmówić skuteczności i użyteczności, co było również poparte zaprezentowanymi wynikami badań ewaluacyjnych.